۱۲همین نشست کمیسیون جوانان فدراسیون صنعت نفت ایران برگزار شد…

گزارشی موجز از آن چه گذشت …

در دوازدهمین نشست کمیسیون جوانان فدراسیون صنعت نفت ایران آقای مهندس موسی‌زاده، مطالعات خود در مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری در زمینه “جنگ نفتی“ را ارائه نمودند.

محورهای این نشست، با نگاهی دقیق و کارشناسی به تحریم‌های قبلی و مکانیزم‌های اثرگذاری آن بر فروش نفت ایران، مطالب زیر را ارائه خواهند نمود:

• تحریم‌های ایران
• صنعت نفت ایران در زمان برجام بدون آمریکا
• تأثیر تحریم‌های سال ۲۰۱۱ بر صادرات نفت ایران و رفتار مشتریان
• سیاست‌های نفتی آمریکا
• اهداف تحریم‌های پیش رو و تأثیرات آن بر فروش نفت ایران
• جایگزین‌های نفت ایران در بازار جهانی

موضوع «جنگ نفتی؛ تحریم‌ها و اثرات آن بر صادرات نفت ایران» به این مساله اشاره دارد که ایران حتی قبل از تحریم، شرایط نابسامانی را تجربه می‌کرد و با شروع تحریم‌ها اوج گرفت. مساله اصلی این است که آیا موضوع تحرین ایران است؟ آیا این تحریم‌ها به مقامات سیاسی فعلی بستگی دارد؟ آیا ایران می‌تواند دوباره به عرصه نفتی خود بازگردد؟

۷۰ درصد از درامد ارزی کشور به نفت وابسته است، مطالعات صورت گرفته در مقایسه شرایط دو تحریم طبق نمودار زیر نشان می‌دهد که آن‌چه برای صادرات ایران در تحریم قبلی در دو سال رخ داد در این تحریم در شش ماه به وقوع پیوسته است. صادرات ایران به چین و هند، حدوداً یک‌میلیون بشکه بوده‌ است که آخرین آمار به سال ۲۰۱۷ برمی‌گردد، یک سال قبل از تحریم. به ممنوعیت‌های وارداتی و صادراتی ایران باید دقت کرد، این‌که صادرات خودرو ممنوع می‌شود ولی واردات نه! کاملاً مشخص است که نقاط ضعف مورد هدف هستند.

تولید نفت ایران از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ (یک سال قبل از تحریم) : سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ دوره تحریم‌های اولیه.

• البته باید در نظر گرفت بعضی کشورها در شرایط تحریم از واردات کالاهای کشورهای منظور محروم می‌شوند اما آیا با رفع تحریم به شرایط برمی‌گردند؟
• آیا بازار قبلی بازگشت‌پذیر است؟

کره و ژاپن از مثال‌های ناقض این حقیقت هستند و نشان می‌دهند که با رفع تحریم شرایط قبلی بازنمی‌گردند. بزرگ‌ترین اثر این تحریم بی‌اثر شدن ایران در بازار نفت جهانی است.

و اما راهکار چیست؟

شرایط قبلی تحریم نشان می‌دهد نهایتاً می‌تواند به سازوکار S.P.V منجر شود و تبادل کالایی ازجمله غذا و دارو را به دنبال خواهد داشت. نقش اروپا در این تحریم چیست؟ با توجه به این‌که دغدغه اروپا، مهاجرت ناشی از جنگ این دو کشور است.

در زمان تحریم ایران، مساله تعیین‌کننده تقاضا است، در جهان ۵.۵ میلیون بشکه به سبد دنیا اضافه شد درحالی‌که اوپک ۱.۵ میلیون بشکه افزود. عرضه نفت در جهان از ۹۰ میلیون به ۹۶ میلیون رسید. سه بازیگر نفتی دنیا عربستان، روسیه و ایالات‌متحده هستند اما این افزایش به ایالات‌متحده تعلق دارد! از ۵ میلیون به بیش از ۹ میلیون بشکه رسید.

لازم به ذکر است که ارزان‌ترین نفت در دنیا به عربستان، عراق و ایران تعلق دارد که هر بشکه تقریباً ۷ دلار هزینه برمی‌دارد درحالی‌که هر بشکه نفت شیل ۵۰ دلار هزینه برمی‌دارد. اگر امسال قیمت نفت ۸۰ دلار باشد ۴ میلیون تولید می‌کند اگر سال دیگر ۸۰ دلار باشد می‌تواند ۱۰ میلیون تولید کند، به این نکته باید دقت کرد که ایالات‌متحده لبه تکنولوژی حرکت می‌کند پس در این‌جا باید به این سوال رسید که چرا ایالات‌متحده این جنگ نفتی را به راه انداخته است؟

سال ۱۹۷۳؛ سال کلیدی برای شروع یک تحول.

با محدودیت خرید نفت از طرف اوپک برای آمریکا، تغییر رویه آغاز می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های متعدد نفتی صورت می‌گیرد و روند تأمین نفت خود را متفاوت می‌کند. داده‌های سرمایه‌گذاری آمریکا نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری خود را از کشورهای درحال‌توسعه خارج می‌کند و به سمت کشورهای توسعه‌یافته هدایت می‌کند. هم‌زمان با اوج فروش نفت در ایران، ایالات‌متحده ۴۰۰ میلیارد دلار برای حفاری نفتی سرمایه‌گذاری می‌کند. با بررسی روند تولید ایالات‌متحده به این‌جا می‌رسد که سالی ۱ میلیون بشکه افزوده است اما این نفت نیاز به بازار دارد و نیاز به هدایت سرمایه‌گذاری‌های دنیا دارد.

سال ۲۰۰۹ اگر قیمت نفت ۸۰ دلار بود حداکثر توان تولید آمریکا ۱۰ میلیون بشکه بود، سال ۲۰۱۰، ۱۵ میلیون بشکه، سال ۲۰۱۱، ۲۰ میلیون بشکه ۲۰۱۴، ۳۰ میلیون بشکه… انقلابی در بازار نفتی جهان! سناریو ورود نفت به بازار جهانی به شکلی است که دیگر این تأمین‌کننده جدید نفت قابل‌حذف نیست…

ضرر اصلی متوجه عربستان و ایران است که بودجه آن‌ها وابسته به نفت است! این بازی تا کجا ادامه دارد؟ چرا ” الآن “ ایالات‌متحده وارد بازار شده است؟

پیش‌بینی‌شده است در آینده تقاضای نفت محدود خواهد شد و در یک‌جا اگر افت نکند، حداقل متوقف خواهد شد و میزان ثابتی را خواهد داشت. به همین دلیل ایالات‌متحده با لوله‌کشی مسائل مربوط به صادرات را تسریع می‌بخشد تا سهم خود را از بازار افزایش دهد. مساله اصلی ایجاد بازار نفتی است، افزایش قیمت متناسب با سرمایه‌گذاری اولیه، تسهیل مسائل صادرات نفتی و حالا حذف رقبای نفتی… ایران و ونزوئلا قربانیان توسعه بازار نفتی ایالات‌متحده هستند.

نفت ایران، به دو دسته سبک و سنگین تقسیم‌بندی می‌شود که نفت سنگین آن چند رقیب مشخص دارد، روسیه، بصره، عربستان و ونزوئلا.

چه باید کرد؟

صادرات ایران ۱ میلیون بشکه به هند و چین، ۱.۵ میلیون بشکه به دیگر کشورها بوده است که در حال حاضر نفت سبک صادراتی به هند و چین به‌سادگی با نفت آمریکا جایگزین شد و آمریکا محموله‌های وارداتی نفت هند را سه برابر کرد! توافق تجاری چین و آمریکا نیز صورت گرفت و صادرات به چین آغاز شده است. (آمار ایران تا سپتامبر معتبر است)

تاریخ تکرار می‌شود: باید راهکارهای جدیدی نسبت به تحریم قبلی یافت.

پیشنهادات ارائه دهنده این تحقیق :

• تداوم توليد:
  • اولویت‌بندی میادین نفتی در راستای اعمال کاهش تکلیفی محتمل بر حداقل شدن صادرات و توليد نفت
  • چگونگي تأمین نیازهای حیاتی صنعت نفت جهت امکان تداوم تولید
• تثبيت بازار صادراتي:
  • برآورد و قبول شدت و سرعت اثرپذیری مقاصد نفت صادراتی ایران از تحریم‌ها
  • احصاء چگونگی مذاکره با مشتریان راهبردی نفت ایران و تسهیل شرایط جهت ثبات و تداوم فروش حداقلی نفت به آن‌ها
  • بررسي مشكلات انتقال محموله‌های نفت شامل مباحث بیمه‌ای، جرائم عدم ترخيص، گمركي و…
• بازگشت عوايد:
  • بررسي چالش‌های تبادلات مالی به‌منظور بازگشت عواید حاصل از فروش نفت به کشور
  • تهيه يا تجميع ليست‌هاي كالا و خدمات ضروري كشور متناسب با محصولات و خدمات هر مشتري (پیش‌نیاز تهاتر)
• انتخاب اولویت‌های مذاكراتي در ميان مقاصد صادراتي:
• پيگيري و مذاكره براي تداوم فروش نفت به هندوچين
• پيگيري و مذاكره براي تداوم فروش به شرق آسيا (كره و ژاپن)
• پيگيري و مذاكره براي تداوم فروش نفت به اروپا
• پیگیری روش‌های مشارکت در تولید با شرکای خارجی جهت ثبات و افزایش تولید نفت
• روش‌های فروش به داخل:
• بورس نفت
• صادرات نفت از طريق بخش خصوصي (محموله‌های كوچك)
• سرمایه‌گذاری و تبديلات:
• تبديل نفت به فرآورده از طريق احداث پتروشيمي و پالایشگاه‌ها در داخل كشور
• خريد پالایشگاه‌های كوچك در خارج از كشور
• تبديل نفت و گاز به برق و صادرات برق
• تبديل حامل انرژي به رمز ارز ( فناوري Block Chain)
• مذاكره با كشورهاي همسايه براي توليد مشترك از مخازن مشترك ( عراق ، امارات ، قطر ، تركمنستان ، سعودي! )
• ….

شهرزاد بحری زاده